Akdeniz Kültür ve Dayanışma Derneği Yön. Kur. Üyesi Araştırmacı yazar Mevlüt Oruç’un Hatay Arapçasının yok olmaması için kaleme aldığı ilginç bir o kadar da çarpıcı yazısını tüm okurlarımızla olduğu gibi paylaşıyoruz.
“ Mahalli halk Arapçamızın devamı için ne yapılması gerektiği ile ilgili olarak görüşlerimi anadilimiz Arapça kelimelerle ifade etmeye çalışıyorum. Ardından Arapça bilmeyenler için Türkçeye tercüme ediyorum.”
” ŞU BEDNA INSEVVE?
IL 3arbe ma7alliy uv 3arbe şe3biy meıktıba bi ı7ruf ıl Tırke.
IL 3arbe fiha be3d ı7ruf, bıl Tırke me mevcudiyn. Hel ı7ruf ıllezi bil Tırke me mevcudin men7ıt ım7ellin ğeyr ı7ruf. Haya bi qıl ıl dıniy hiyqe bıssir.
I7ruf ıl me mevcudiyn bıl Tırke:
5:5ıbz= Ekmek
3:3arbe= Arapça
q= Q : qitep=QİTEP= KİTAP
7:7elip: Süt
MINŞEN ILSENNA IL IM ŞU BEDNA INSEVVE?
1- Kıddem ıl qil bedna nı7qe mı3 ıvledna 3arbe. Mınşen te yı7qo ıvledna 3arbe ıl kurs Kuren ıl qerim me bi qeffe. İzen le ıvledna me 7iqqeynehin bil 3arbe me ıbyıt3elmuha uv me ıbyı7quha. Mişi mınkul le ıvledkin 7eqquhin 3arbe, meykullulna ille men7eqihin 3arbe bes meyrıddulna bıl Tırke.
YE I5VEN YE E5EVETE
IL 3arbe ıbyovm me ıbtıt3allem. Bedde ısniyn. 3el devem lel ızğar bedqin ıt7equhin 3arbe. Te yıt3evdo te yı7qo mı3qin uv mı3 qıl e7ed 3arbe. İzen bedna uvledna te yıt3elmo ıl Tırqe uv ıl 3arbe sava şu bedna ınsevve? Meselen ıl ım bedde ıtheqihin le lıvled bes 3arbe. IL bey beddu ıy7eqihin le lıvled bes Tırqe. Bıl 3eyle izen fi ıbya3ref Ingleze, beddu ıy7eqihin le lıvled bes ıngleze. Uv ğeyro uv seveto. İzen sıvveyna hiyq inşallah, ıvledna ıbyıt3almo ıtneyn uv ıtlete lisen. Mıtıl ıvled ıl 3alem ıl ımkedme. Mıtıl Avrupa, emelka, yaban uğeyro seveto. IL ıbya3ref liseneyn e7sen mınıl ıbya3ref lisen va7ed. IL ıbya3ref ıtlete lisen e7sen mınıl ıbya3ref liseneyn.
2- Seniyen Itlıbo 7ek ıvledqin mınıl meqtep. Ivledna bıl medrese (ortaokul ve lise) ilin 7ak ders 3arabe inti5ebiye (seçmeli). IL abyı3te 7ak lıvled 7ate. Il abyıtleb 7ak lıvled ıqmen 7ate.
Allah iy3iyn ıccemi3 te iy3inna. Allah iyfehhem kalbna te nı3te 7akkin le ıvledna bıl 3arbe.
3- Le lıvled ıfte7ulin eflem karton (çizgi film) bıl TV 3arbe. Mınşen ıl atfal (ızğar) bıl 3arbe fi ıktir tv. Meselen Beraem TV, MBC3 TV uv ğeyro seveto. TRT Arapça ıqmen bıssiyr. Bıl TRT Arapça Meyıtla3 eflem qeysın. Uv ımtercimin le lehcıtna. Into ıtferco le TV 3arbe, uv ıtsanto le radyo 3arbe ıvledkin 5elli yıt3evdo uv yıt3almo mıtılqin. Le ıvledqin ı7qulin uv ı7qeyet 3arbe. Ğennulin uv 3elmuhin eğeni 3arbe. 3elmuhin 7ezzuret 3arbe. 3elmuhin de7rucet (tekerleme) 3arbe. Metlu mettulet 3arbe. IL abya3ref ı7qeyet, 7ezzuret, ığnene, de7rucet, mettulet yit3ellem. Yuşa Arış qetep ıqtebeyn bi hel mavdu3. 1- El qı7ıl bi 3eyneq. 2- Ene 3eyni 3el ğeli. Hel ıqtebet lezem ıyquno bi qıl beyt. Fihin ı7qeyet, ığnene, 7ezzuret, de7rucet, mettulet 3arbe. IL mecelle “EHLEN” ıqmen fiha nefs ıl şey. Lel mecelle “EHLEN” le qıl nusha lezem nıkraha uv lezem ınkarriha.
IL TIRQE ILNA UV IL 3ARBE ILNA
Ye ı5ven ye e5evete ercü mınkin ıntıbho ışvey!
IL 3arbe ılna, IL Tırqe ılna, Türqiye ılna, vatan Türqiye vatanna, beyrek Türqiye bayrakna. Hada ı7dudna, hada xıtna. Ğeyro şu fi 3ınna? Fi 3ınna ıl senna ıl ım 3arbe. Nı7na ıl 3aleviyin, ıl Sünniyin, ıl Mes7iyyin diynne uv iymenne, uv ıslatna, uv ka3detna bi lisen ıl 3arabe. IL 3arbe hiye 7emlıtna, uv ımkayyimtna. Nı7na 3arap Türkiye ( Türkiyeli Araplar). Hada emır mın Allah, mın tabi3a uv emır mın teri5. Allah le yıc3elna mınıl nekrin aslın. Allah le yıc3alna mınıl nesiyin ılsenin ıl ım ıl 3arbe. Allah le yıc3alna mın ıllezi ıvledin me ıbya3ırfo 3arbe.
IQTIBU BİL QELEM IL 3ARABE
Le 3arbıtna ( 3ARABE ŞE3BİYE) me ıqtıba bi ı7ruf ıl Tırqe. IL şe3b Hatay- Mersin uv Edne ıb yı7qe 3arbe. Bes le ıbyiqtep uv le ıbyıkra 3arbe. Itfıqqerna şu fiytna mınsevve hellek? ( IL een). Bıllaşna tenıktep ıl 3arbe bi ı7ruf ıl Tırke. Le 3arbıtna ılmene7kiya kıl e7ed (ıl biriyd) yıkteba bi ı7ruf Tırke. Le 3eyb uv le ı7ram. Ibtınfe3 uv ebıddır. Allah ıykavve 3eyş ıl 3alem qilla te kavve 3ayşna. Allah yı3tina 3afe te ın7eqqe uvledna 3arbe, uv ın3allımlin 3arbe qeyyis. Ittemmo le 7er.
MEVLÜD ORUÇ
AKDENİZ KÜLTÜR VE DAYANIŞMA DERNEĞİ YÖN. KUR. ÜYE.
SAMANDAĞ HATAY 0542 2072039
ARAPÇA ANADİLİMİZ İÇİN NE YAPMALI?
Mahalli halk Arapçamızın devamı için ne yapılması gerektiği ile ilgili olarak görüşlerimi anadilimiz Arapça kelimelerle ifade etmeye çalışıyorum. Ardından Arapça bilmeyenler için Türkçeye tercüme ediyorum. Arapça alfabesinde olup Türkçe alfabede bulunmayan harflerin yerine başka harfler ikame etmek zorundayız. Bütün dünyada, bütün diller için böyle olur, başkada çaresi yoktur.
Türkçemizde bulunmayan harfler.
5:5ıbz= Ekmek
3:3arbe= Arapça
q= Q : qitep=QİTEP= KİTAP
7:7elip: Süt
ARAPÇA ANADİLİMİZ İÇİN NE YAPMALI?
1- İlk önce çocuklarımızla Arapça konuşacağız. Kuranı Kerim kursları çocuklarımızın Arapça konuşması için yeterli değildir. Eğer çocuklarımızla Arapça konuşmazsak, maalesef Arapçayı öğrenemeyecekler ve konuşamayacaklar. Ne zaman çocuklarınızla Arapça konuşun diye söylesek “konuşuyoruz ama çocuklar bize Türkçe cevap veriyor” yakınması ile karşılaşıyoruz.
KARDEŞLERİM, ABLALARIM, AĞABEYLERİM
Arapça dili veya herhangi bir dil bir günde öğrenilmez. Yıllar alır. Çocuklarınızla devamlı Arapça konuşun. Sizinle ve başkaları ile Arapça konuşabilecek kadar öğrenmelerini istiyorsanız çocuklarınızla Arapça konuşmaktan başka çaremiz yoktur. Çocuklarımızın Arapça ve Türkçeyi birlikte öğrenmelerini istiyorsak ne yapmalı? Mesela anne çocukla sadece Arapça konuşacak, Baba çocukla sadece Türkçe konuşacak. Eğer ailede İngilizce bilen birileri varsa çocukla sadece İngilizce konuşacak vb. Eğer böyle yapabilsek çocuklarımız en az iki veya üç dil öğrenmiş olacaklar inşallah. Gelişmiş toplumlar, ülkeler insanlar gibi. Mesela Avrupa, Amerika, Japonya vb ülkeler gibi. İki dil bilmek bir dil bilmekten iyidir ve üç dil bilmek iki dil bilmekten iyidir.
2- Çocuklarınızın haklarını okullardan talep edin. Okullarda (ortaokul ve lise) zorunlu İngilizce dersi ve ayrıca çocuklarımızın seçmeli Arapça ders hakları var. Çocukların haklarını vermeyen günahkârdır. Çocuklarının haklarını dahi talep etmeyen daha büyük günahkârdır. Allah herkese güç versin ki bize de versin. Allah zihnimizi yüce nuru ile aydınlatsın ki çocuklarımıza Arapça anadilimizi ve Türkçe resmi dilimizi hakkı ile öğretebilelim.
BAŞKA NE YAPMALI?
3- Çocuklarınıza Arapça çizgi film izletin. Çocuklar için Arapça TV kanalları vardır. Beraem TV, MBC3 TV vb kanallar var. Ülkemizin TRT Arapça kanalında lehçemize uygun tercüme yapılmış güzel filmler ve diziler de yayınlanıyor. Siz sayın büyükler çocuklarınızın yanında Arapça TV izleyin ve Arapça radyo dinleyin ki çocuklarınız sizi taklit etsin, sizin gibi yapsın, sizden öğrensin. Çocuklarınıza Arapça hikâyeler anlatın. Arapça şarkılar söyleyin ve öğretin. Arapça tekerlemeler öğretin. Arapça bilmeceler sorun ve öğretin. Bilmiyorsanız öğrenin. Yazar, şair Yuşa Arış bu konuda iki kitap yazdı. 1- El qı7ıl bi 3eyneq. 2- Ene 3eyni 3el Ğeli. Bu iki kitabı çocuklarına Arapça öğretmek isteyen her evde olmasını öneriyorum. Bu iki kitapta yöremizden Arapça şarkı, hikâye, fıkra, atasözü, tekerleme vb var. Aynı konularda yayın yapan “EHLEN” dergisinde yöremizin zengin kültürel ürünlerini bulabiliriz. “EHLEN” dergisinin her sayısını okumalı ve okutmalıyız.
TÜRKÇE BİZİM VE ARAPÇA BİZİM
Kardeşlerim, ablalarım, ağabeylerim lütfen biraz dikkat.
Arapça bizim, Türkçe bizim, Türkiye bizim, Türkiye vatanı bizim vatanımız, Türkiye bayrağı bizim bayrağımızdır. Bunlar bizim sınırlarımız ve çizgimizdir. Başka ne var bizde? Bizim anadilimiz Arapçamız var. Biz Sünniler, biz bölgenin Alevileri, bölgenin Hıristiyanları dinimizin, imanımızın, namazımızın ve gelenek ve göreneklerimizin gerekleri Arapça dili ile icra edilir. Bizim kültürümüzü ve dolayısı ile bizi ayakta tutan, taşıyan Arapça anadilimizdir. Bu Allahın, tarihin ve doğanın emridir. Biz Türkiyeli Araplarız. Allah bizi aslını inkâr edenlerden eylemesin. Allah bizi anadili Arapçayı unutanlardan eylemesin. Allah bizi çocukları anadillerini bilmeyenlerden eylemesin.
ARAPÇA KELİMELER İLE YAZIN.
Arapçamızı (yöresel- halk Arapçası) Türkçe harflerle yazıyorum. Çünkü Hatay, Adana ve mersin yöresi Araplar Arapça konuşur ama Arapça okuyamaz ve yazamazlar. Bu durumda şu an ne yapabileceğimi düşündüm. Konuştuğumuz Arapçayı Türkçe harflerle yazmaya başladım. Konuştuğumuz Arapçayı herkes Türkçe harflerle yazabilir ve okuyabilir. Ayıp değil, Günah değil. Yararı var, hiçbir şeye zararı yoktur. Allah herkesin ufkunu geniş tutsun ki bizim ufkumuz da genişlesin. Allah bize afiyet ve güç versin ki biz çocuklarımıza haklarını eksiksiz verebilelim. Ve Arapça anadilimizi de öğretebilelim.”
İlk yorum yapan siz olun