Rapor, büyük zarara uğrattı…

Hatay Genç ışadamları Derneği Başkanı Aydın Toksöz, Romanya’nın Türk ürünlerine getirdiği analiz raporu yaptırımıyla gelirlerinin düştüğüne dikkat çekti. Hatay Genç ış Adamları Derneği üyeleri olarak geçtiğimiz hafta içerisinde Antakya Ticaret Borsası Meclis Başkanı Erkan Mıstıkoğlu’nun katılımı Romanya’ya yaptıkları ziyarete ilişkin gazetemize internet ortamından gönderdiği değerlendirmesinde, Türkiye’den işal edilen sebze, meyve, narenciye ve bir çok gıda maddesine ilişkin getirilen Analiz raporu istenmesiyle, ihracatın büyük ölçüde azaldığını kaydeden Aydın Toksöz, getirilen yaptırım ve kısıtlamaları gezilerinde Romanya yetkilileriyle görüştüklerini dile getirdi.
 
 
Gezilerine Romanya’nın Türkiye Büyükelçisi ömür şölendil, Türk ışadamları Derneği Başkanı ömer Süsli, Transilvanya bölgesi Ticaret Odası yetkilileri, Türk ve Romen ışadamları, Braşov ilinin Belediye Başkanı Sorin Apostu ve Bükreşte yatırım yapan Hatay’lı işadamları Asaf Toksöz, Hikmet Güzel, Turan Eryılmaz, Coşkun Solak ve Burhanettin Cengiz’ın katıldıklarını ifade eden Aydın Toksöz, ayrıca Romen işadamlarıyla görüşmeler yaptıklarını da açıklamasında dile getirdi.
 
 
Görüşmelerinde Türkiye’den Romanya’ya ihraç edilen sebze, meyve, narenciye ve bir çok gıda maddesi işalatında uygulamaya konulan Analiz raporu yaptırımı ile getirilen kısıtlamaları değerlendirdiklerini dile getiren HAGıAD Başkanı Aydın Toksöz, getirilen kısıtlama ve yaptırımların Türkiye’ye olduğu gibi Hatay’a da büyük zararlar verdiğinin altını çizdi.
 
 
Yaptırımlardan dolayı sadece 40 günde 34 milyon dolarlık zarar gördüklerini kaydeden Aydın Toksöz, yaşanan zararları şöyle açıkladı: ‘şehrimiz Türkiye yaş meyve ve sebze ihracatında birincilik ve nakliye sektöründe en yüksek ikinci TIR filosuna sahip olmasından dolayı yapılan uygulama en çok bizleri ve dolayısıyla Türkiye’deki tüm meyve sebze üreticilerini ve nakliyecilerini etkilemektedir. Romanya’da Türkiye’den yaş meyve sebze ihracatı yapan ve tamamı Türk olan işadamları Kasım 2012’de başlayan bu uygulama ile çok zorluk içinde kaldı. Buna resmi rakamsal olarak gözlemlediğimizde AKıB’ten alınan rakamlara bir bakalım, uygulamanın karşılaştırmasını son iki yıl olarak değerlendirelim;
 
 
Romanya ya yaş meyve ve sebze satışları;
2011 yılı ihracat miktarı 156.000 ton getirilen döviz 105. milyon dolar
2012 yılı ihracat miktarı 113.000 ton getirilen döviz 71. milyon dolar
Bu uygulamanın başlamasıyla birlikte sadece 40 günde kaybımız 43 bin ton ve 34 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir’.
 
 
çüRüTüLEN üRüNLERDEN HERKES ZARAR GöRDü!..
 
Hatay Genç ışadamları Derneği Başkanı Aydın Toksöz, çürütülen ürünlerden dolayı ihraç eden Türk işadamları ile işal eden Romanya işadamlarının zarar gördüklerine dikkat çekerek, açıklamasını şöyle sürdürdü: ‘Romen yetkilileri tarafından kasıtlı olarak, çürütülen yüzlerce ton meyve sebze ile birlikte milyonlarca Türk sermayesi de yok olup gidiyor. Yıllarca ülkemizi başarıyla temsil eden çiftçimizin ürünlerinin değer kazanmasına ve istihdam yaratmaya çalışan ülkemize milyonlarca Euro döviz sağlayan Türk yaş meyve sebzesinin Romanya’daki işalatçısı da Türkiye deki ihracatçısı da çok büyük zararlar gördü.
 
 
Hatay, Antalya, Adana, Mersin, Aydın, Bursa için kısacası tüm gıda yaş meyve sebze narenciye üreten tüm çiftçilerimiz için yıkım olmuştur. Romanya’da yatırımı olan ve bu yatırımlarını ülkemizden ihraç edilen ürünler için yapan temsilcilerimiz için nakliyecimiz içinde yıkım olmuştur. Bu konuda sayın Büyükelçimiz ömür şölendil, Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığı temsilcilerimiz ilgili bir çok kurum, AKıB Başkanı Ali KAVAK ve TıAD Romen ilgili makamlarıyla birçok kez girişimlerde bulunduğunu fakat maalesef hiçbir sonuç alınamadığını üzülerek belirtmek isterim’.
 
SüRENıN UZUN TUTULMASI ZARAR VERıYOR…
 
Aydın Toksöz, analiz raporuna kimsenin karşı gelmediğini, sadece sürenin uzun tutulmasından ürünleri çürüttüğünü ifade ederken, analiz raporunun getirdiği zararları şöyle ifade etti:
‘Uzun yıllardır Romanya’ya Türkiye’den zeytin ve işlenmiş gıda malları işal eden sayın Hikmet Güzel ile sohbetimizde bu konuda bir iyileştirme beklerken uygulamada yeni bir uygulama daha eklenerek Türkiye’den gelen ve daha önce Bulgaristan’da alınan analiz belgesini kabul etmemekle beraber meyve sebzeden sonra turşu’ya da analiz raporu istenmeye başlanmış. Bu arada mal analizine hiç kimse karşı değil. Analiz süresinin uzunluğu yıkım olmuş, ihracatımızı durma noktasına getirmiş. 
 
Sebze ve meyve ihracatında önemli rakamlarda Romanya’ya ihracatı olan şirketlerimizden AKPA, Saha Tarım, Tekasya ve Sin Gıda yetkilileriyle görüşmemizde Türkiye’den sebze meyve ve gıda işalatının tamamen bitme noktasında olduğunu ve burada varlıklarını devam ettirmek adına ülkemizden getirmeleri gereken ürünleri Avrupa ülkelerinden işal ettiklerini görüyoruz. Ne garip bir uygulamadır ki Romanya’ya pazara süremediğimiz ürünlerimizin tümü Avrupa Birliğine Rusya’ya tüm dünyaya satılabiliyor, hatta oradan alınıp Romanya’ya getirilebiliyor da’.
 
 
SORUNUMUZ, TüRKıYE’NıN ROMANYA ARAçLARINA TRANSıT ıZıN VERMEMESı…
 
Aydın Toksöz, Romanya’nın bu yaptırımları getirmesinde yatan gerçeğin Türkiye’nin Romanya araçlarına transit izin vermemesi ve hayvan ihracatı olarak saptadığını dile getirdi. Yaptığı araştırmada sorunu ortaya çıkardığını kaydeden Aydın Toksöz, Romanya ile yaşanan sorunları şöyle özetledi:
 
‘Bu ülkeye ilk ihracatımızın başladığı ve oradaki koşulları gördükten sonra sadece tek bir şey söyleyebilir, iki kasıt olabilir; politik ve ekonomik. Ne oldu da ne yaşandı da bizim ilişkilerimiz bu duruma geldi? önümüze bir konu çıkıyor hayvan meselesi.! Bunu pek kimse resmi olarak teyit etmese de yalanlamamış. Ama Antakya’yı acıtıyor. Peki, nedir bu sorun onu biraz araştırdım.
 
Aldığım bilgilere göre, Dünya Sağlık örgütü ülkeleri üç kategoriye ayırmış; bizim bu ülkenin olduğu kategoriye göre transit geçişlere izin vermiyoruz. Yani “canlı hayvanı ve türevi ürünlerin insan sağlığı açısından güvenli olup olmadığı belli olmayan ülke.” Sorun bu. Romanya, ıran ve Irak gibi ülkelere sattığı canlı hayvan ya da et ürünlerine Türkiye’nin transit geçiş izni vermediğini ileri sürüyor. Türkiye’den ise bu konuda bir açıklama şimdiye kadar yapılmadı.
 
Romanya Türkiye’nin bu davranışına Türkiye’den gelen meyve sebzeyi sağlığa zararlı ilaç kullanıldığı gerekçesi ile analize tabi tutarak karşılık verdi. Yukarıda belirttiğim gibi analizinde sorun yoktu. Ancak yaş meyve sebze yüklü TIR’larda analiz için numune alınıyor ve TIR’lar analiz sonucu belli oluncaya kadar boşalttırılmıyor. Nakliyecimiz boş yere araçlarını bekletmek zorunda kalıyor. ışte sorun burada başlıyor.
 
Fakat, Avrupa Birliği mevzuatına göre en geç 24 saatte verilmesi gereken analiz sonuçları bazen 24 gün sonra belli oluyor. Biraz çabayla sonuçları 14-15 günde de alabiliyor ürün aslıda insan sağlığına zararlı duruma yani ömrünü yitirmiş ve çürümeye başlamış olarak teslim ediliyor. Peki bunlar neden yaşanıyor acaba bu kadar kayıp neden? Birkaç başlık altında bunlara da bir göz atalım, Romanya’nın ıran ve Irak’a sattıkları canlı hayvan veya etine transit geçiş izni verilmemesi.
 
 
Avrupa Birliğinin zorda olan ve sebze meyve narenciye üreticisi ülkelerin desteklenmesi Yunanistan’ın ıspanya’nın, Hollanda’nın, ıtalya’nın ürünleri Türk mallarının yok olmasıyla destek sağlanması. Orada yerleşik firmalarımızın son dönemlerde yaşattığı vergi gelirlerinin kaybı ve tahsilat sıkıntıları. Bir başka neden ise ekonomik boyutunun dışında tamamen politik. Avrupa Birliği kapısında beklemek yerine başka ufuklara yelken açtığı izlenimi veren Türkiye’nin bu şekilde kayıplarını görebilsin diye’.
 
 
SORUNUMUZ, SıYASı ıLışKıLERıN DüZELTıLMESıYLE çöZüLüR…
 
Hatay Genç ışadamları Derneği Bakanı Aydın Toksöz, Romanya ile sorunun siyasi ilişkilerle düzeltileceğini kaydederken, çözüme ilişkin önerilerini ise şöyle açıkladı: ‘Sebep hangisi olursa olsun, yaş meyve sebze ihracatçısı ve nakliyeci son yıllarda hep mağdur edildi bir yandan Suriye’den dolayı Suudi Arabistan ve körfez ülkeleri bir yandan farklı düşüncelerimizle Rusya bir yandan kaprisli fakat çok zayıflayan Avrupa. Bu kayıpların hepsi gözden geçirilmeli, Türk hükümeti mağdur olan vatandaşının Romanya’daki ve Suriye’den dolayı kaybını telafi etmeli. En kısa sürede bu sorunlara çözüm bulunmalı. Bu ekonomik olduğu kadar, siyasi olarak da gerekli. Ben çözümün siyasi olarak ilişkilerin düzeltilmesiyle çözülebileceğine inanıyorum. 
 
Ekonomik olarak Romen makamlarınca bilerek, kasıtlı olarak zor durumda bırakılan işadamlarımız bir yandan ayakta kalabilme savaşı veriyor. Bir yandan hangi ülkeden ne getirip satabilirim telaşında, bir yandan da işadamlarımız arasında dolaşıp ta bakın ülkeniz sizi nasıl yalınız bıraktı deyip ekonomik kazançlarını siyasi kazançla taçlandırmak için, sahip çıkmıyor, diye başlayıp, devamını söylemeyi değil aklımıza dahi getiremeyeceğimiz fitne ve fesatlarının boş olduğunu göstermek açısından da gerekli. Bir başka açıdan da, Romanya’nın transit geçişinin söz konusu emtianın sağlıklı ya da sağlıksız olacağını alıcının, tüketicisinin düşüneceğine bir Avrupa Birliği ülkesinin ürettiği hayvanlarının sağlığının tasası bize mi düştü? 
 
Ne alıcıyız ne satıcı ne tüketici. Her ürününe standartlar getiren AB Avrupa’nın ortasında bir ülkesini denetlemeyecekte biz mi denetleyeceğiz? Aslında birçok alanda yaptığımız gibi acaba bu işi de sonunu düşünmeden uygulamaya koyduk ve diğerleri gibi bedelini ağır ödüyoruz ve kaybeden oluyoruz. Aslında Romanya’da yatırım konusunda yukarıda saydığımız sorunlar çözülürse emlak fiyatları da son 6 -7 yılın en düşük noktasında ise AB ülkelerinin yani bir Yunanistan bir ispanya gibi kolay yatırım yapılabilecek bir ülke olduğunu unutmamak lazım . ülke nüfusu artmıyor üretmiyor tüketiyor.’
 
Aydın Toksöz, Romanya gezilerinde birçok soruna el attıklarını ve çözümü noktasında önerilerini dile getirdiklerini kaydederken, bir sonraki gezilerinin yine Türk girişimcilerle Afrika kıtası olacağını açıklamasında yer verdi.